Łaty i Kontrałaty: Kluczowe Elementy Konstrukcji Dachu

dach łaty i kotrałaty

Łaty i kontrłaty to nieodłączne elementy konstrukcji dachu, które mają kluczowe znaczenie zarówno dla stabilności pokrycia dachowego, jak i jego trwałości. Właściwe zastosowanie tych elementów wpływa na wentylację dachu, estetykę oraz efektywność montażu materiałów pokryciowych.


1. Czym są łaty i kontrłaty?

  • Łaty – to drewniane listwy o przekroju prostokątnym, które montuje się poziomo w stosunku do krokwi. Są one podstawą do montażu pokrycia dachowego, takiego jak dachówki, blachodachówki czy gonty.
  • Kontrałaty – to pionowe listwy drewniane montowane równolegle do krokwi, które oddzielają folię dachową od łat. Ich główną funkcją jest zapewnienie przestrzeni wentylacyjnej pomiędzy pokryciem dachowym a warstwami izolacyjnymi.

2. Funkcje łat i kontrłat

  • Zapewnienie wentylacji – kontrłaty tworzą szczelinę wentylacyjną, która umożliwia cyrkulację powietrza pod pokryciem dachowym, co zapobiega gromadzeniu się wilgoci i chroni konstrukcję przed uszkodzeniami.
  • Stabilność pokrycia dachowego – łaty są bezpośrednim podparciem dla dachówek lub innych materiałów, zapewniając ich trwałe mocowanie.
  • Rozprowadzenie obciążenia – konstrukcja łat i kontrłat równomiernie rozkłada ciężar pokrycia dachowego na krokwie.
  • Odprowadzanie wilgoci – szczelina wentylacyjna umożliwia usuwanie wilgoci, która może przenikać przez dach podczas opadów deszczu lub śniegu.

3. Materiały i wymiary

Łaty i kontrłaty najczęściej wykonuje się z drewna iglastego, takiego jak sosna lub świerk, które charakteryzują się dobrą wytrzymałością i łatwą obróbką. Drewno powinno być odpowiednio zaimpregnowane, aby zwiększyć jego odporność na wilgoć, pleśń i owady.

Standardowe wymiary:

  • Łaty: 3×5 cm, 4×6 cm (w zależności od rodzaju pokrycia dachowego).
  • Kontrałaty: 2×5 cm lub 2,5×5 cm.

4. Montaż łat i kontrłat

  1. Układanie kontrłat:
    • Kontrałaty montuje się równolegle do krokwi, bezpośrednio na membranie dachowej (folii paroprzepuszczalnej).
    • Przybija się je gwoździami lub przykręca wkrętami do krokwi.
  2. Montaż łat:
    • Łaty układa się poziomo, prostopadle do kontrłat.
    • Ich rozstaw dostosowuje się do rodzaju pokrycia dachowego (np. dachówki wymagają większego rozstawu niż blachodachówka).
    • Warto zastosować poziomicę, aby zapewnić równość ułożenia łat.

5. Najczęstsze błędy montażowe

  • Nieprawidłowa impregnacja drewna – brak zabezpieczenia drewna naraża konstrukcję na szybkie uszkodzenie.
  • Zbyt mała szczelina wentylacyjna – niewłaściwy montaż kontrłat może ograniczyć cyrkulację powietrza, prowadząc do gromadzenia wilgoci.
  • Nierówne ułożenie łat – może powodować problemy z montażem pokrycia dachowego i jego stabilnością.
  • Nieodpowiedni rozstaw łat – niedopasowanie do rodzaju pokrycia może skutkować nieszczelnościami i uszkodzeniami.

Łaty i kontrłaty to podstawowe elementy konstrukcji dachowej, które pełnią wiele istotnych funkcji – od zapewnienia wentylacji, przez stabilizację pokrycia, aż po ochronę przed wilgocią. Właściwy dobór materiałów, wymiary oraz staranny montaż są kluczowe dla trwałości i funkcjonalności dachu. Dobrze wykonana konstrukcja pozwala cieszyć się estetycznym i solidnym dachem przez wiele lat.