Łaty i kontrłaty to nieodłączne elementy konstrukcji dachu, które mają kluczowe znaczenie zarówno dla stabilności pokrycia dachowego, jak i jego trwałości. Właściwe zastosowanie tych elementów wpływa na wentylację dachu, estetykę oraz efektywność montażu materiałów pokryciowych.
1. Czym są łaty i kontrłaty?
- Łaty – to drewniane listwy o przekroju prostokątnym, które montuje się poziomo w stosunku do krokwi. Są one podstawą do montażu pokrycia dachowego, takiego jak dachówki, blachodachówki czy gonty.
- Kontrałaty – to pionowe listwy drewniane montowane równolegle do krokwi, które oddzielają folię dachową od łat. Ich główną funkcją jest zapewnienie przestrzeni wentylacyjnej pomiędzy pokryciem dachowym a warstwami izolacyjnymi.
2. Funkcje łat i kontrłat
- Zapewnienie wentylacji – kontrłaty tworzą szczelinę wentylacyjną, która umożliwia cyrkulację powietrza pod pokryciem dachowym, co zapobiega gromadzeniu się wilgoci i chroni konstrukcję przed uszkodzeniami.
- Stabilność pokrycia dachowego – łaty są bezpośrednim podparciem dla dachówek lub innych materiałów, zapewniając ich trwałe mocowanie.
- Rozprowadzenie obciążenia – konstrukcja łat i kontrłat równomiernie rozkłada ciężar pokrycia dachowego na krokwie.
- Odprowadzanie wilgoci – szczelina wentylacyjna umożliwia usuwanie wilgoci, która może przenikać przez dach podczas opadów deszczu lub śniegu.
3. Materiały i wymiary
Łaty i kontrłaty najczęściej wykonuje się z drewna iglastego, takiego jak sosna lub świerk, które charakteryzują się dobrą wytrzymałością i łatwą obróbką. Drewno powinno być odpowiednio zaimpregnowane, aby zwiększyć jego odporność na wilgoć, pleśń i owady.
Standardowe wymiary:
- Łaty: 3×5 cm, 4×6 cm (w zależności od rodzaju pokrycia dachowego).
- Kontrałaty: 2×5 cm lub 2,5×5 cm.
4. Montaż łat i kontrłat
- Układanie kontrłat:
- Kontrałaty montuje się równolegle do krokwi, bezpośrednio na membranie dachowej (folii paroprzepuszczalnej).
- Przybija się je gwoździami lub przykręca wkrętami do krokwi.
- Montaż łat:
- Łaty układa się poziomo, prostopadle do kontrłat.
- Ich rozstaw dostosowuje się do rodzaju pokrycia dachowego (np. dachówki wymagają większego rozstawu niż blachodachówka).
- Warto zastosować poziomicę, aby zapewnić równość ułożenia łat.
5. Najczęstsze błędy montażowe
- Nieprawidłowa impregnacja drewna – brak zabezpieczenia drewna naraża konstrukcję na szybkie uszkodzenie.
- Zbyt mała szczelina wentylacyjna – niewłaściwy montaż kontrłat może ograniczyć cyrkulację powietrza, prowadząc do gromadzenia wilgoci.
- Nierówne ułożenie łat – może powodować problemy z montażem pokrycia dachowego i jego stabilnością.
- Nieodpowiedni rozstaw łat – niedopasowanie do rodzaju pokrycia może skutkować nieszczelnościami i uszkodzeniami.
Łaty i kontrłaty to podstawowe elementy konstrukcji dachowej, które pełnią wiele istotnych funkcji – od zapewnienia wentylacji, przez stabilizację pokrycia, aż po ochronę przed wilgocią. Właściwy dobór materiałów, wymiary oraz staranny montaż są kluczowe dla trwałości i funkcjonalności dachu. Dobrze wykonana konstrukcja pozwala cieszyć się estetycznym i solidnym dachem przez wiele lat.